Warmtepompen

Hoe werkt een warmtepomp?

Een warmtepomp haalt warmte uit de lucht, bodem of het water met behulp van elektriciteit. Deze warmte kun je gebruiken voor de verwarming van je woning of bedrijfspand en als je wilt ook voor het tapwater. Eigenlijk werkt ze als een omgekeerde koelkast. Je gasrekening daalt daarmee maar je stroomrekening loopt daardoor uiteraard op omdat de pomp stroom verbruikt. Per saldo is een investering in een warmtepomp tegenwoordig rendabel, zeker als je de stroom opwekt met je eigen zonnepanelen.

Update mei 2022:

Vanaf 2026 moet bij vervanging van een CV-ketel op zijn minst een hybride warmtepomp worden aangeschaft. Of een aansluiting op een warmtenet. Dat vraagt in het eerste geval een fors hogere investering dan een nieuwe CV-ketel ondanks een stevige subsidie. Daar waar we eerst nog verwachten dat de prijzen van warmtepompen gaan dalen kan die verwachting nu de ijskast in. Gebrek aan onderdelen en personeel, gestegen prijzen van onderdelen, de warmtepomp wordt de komende jaren niet goedkoper. Waar in 2021 nog zo’n 70.000 warmtepompen verkocht werden verwachten we dit jaar zo’n 300.000 stuks hybride pompen te installeren. In perspectief: In 2022 worden na verwachting 425.000 CV-ketels vervangen.

Kortom, er moeten nog een hoop warmtepompen geproduceerd worden om de ambitie van het kabinet in te vullen. Daarom hebben Itho Daalderop uit Tiel, Remeha uit Apeldoorn en Intergas uit Coevorden beloofd de productie fors te verhogen. Eerstgenoemde gaat zelfs een nieuwe fabriek in september in gebruik nemen.

Update maart 2022:

Door de sterk gestegen energieprijzen is er op dit moment een run op ontstaan op onder andere warmtepompen. Waar deze in 2021 nog zonder problemen geleverd konden worden, moet je nu een half jaar wachten. Dat is niet alleen te wijten aan gebrek aan gekwalificeerd personeel, maar ook aan een gebrek aan materialen. Vooral de chips voor de besturingssystemen zijn nauwelijks te krijgen.

Door de sterk gestegen gasprijzen verdient een warmtepomp zich nu snel terug. Ook omdat veel mensen door de oorlog in de Oekraïne de Russen niet de opbrengsten gunnen van de gasinkomsten. Als de gasprijzen zich op het huidige niveau stabiliseren is de terugverdientijd van warmtepompen 3 keer zo kort dan op basis van de berekeningen die nu op deze site staan.

Aangezien er nog geen goed zicht is op welk prijsniveau de gasprijzen zich gaan stabiliseren zijn de rekenwaarden op deze site nog niet aangepast.

Geschiedenis van de warmtepomp

Nederland is niet het eerste land dat warmtepompen gebruikt. In landen als Noorwegen, Zweden, Frankrijk, Ierland en Zwitserland zijn de warmtepompen al veel langer in gebruik. Soms komt dat door belastingvoordelen zoals in Ierland en Frankrijk; in andere landen heeft dat vooral te maken dat ze niet op een gasbel zitten zoals wij of met ecologisch bewustzijn.

De eerste warmtepomp werd al in het begin van 20e eeuw in het Zwitserse Zürich gebruikt, maar dat was toen nog geen succes. Tijdens de oliecrisis van de jaren ’70 is opnieuw onderzoek gedaan naar de warmtepomp.  Vanaf het begin van de tachtiger jaren worden ze in Scandinavië langzaam maar zeker toegepast, in de jaren daarna groeide dit aantal daar sterk. Heden ten dage heeft bijna elke woning daar nu een warmtepomp.

Welke 3 soorten warmtepompen bestaan er?

Hybride warmtepomp

We kennen verschillende soorten waterpompen. De hybride waterpomp wordt met name ingezet in matige geïsoleerde huizen en werkt in combinatie met je HR CV-ketel. Matig geïsoleerd betekent altijd nog wel dat zowel het dak, de vloer als ook de muren geïsoleerd moeten zijn met een isolatielaag van tenminste 5 – 7 cm. Ook is dubbel glas vereist.

Net als bij de zonneboiler wordt de HR-ketel gebruikt voor bijverwarming van het huis op koude dagen. Ook zorgt de HR-ketel voor verwarming van het tapwater voor douche en keuken.

Hybride pompen zorgen voor een CO2 uitstoot daling van 25% ten opzichte van een HR-ketel op gas én voor lagere energielasten. Weliswaar gebruikt de pomp meer stroom maar de gasbesparing is met 50% veel groter. Zeker bij de huidige prijzen. Een hybride waterpomp kan samenwerken met je huidige radiatoren maar de pomp werkt efficiënter als je zogenaamde lage temperatuurverwarming gebruikt zoals vloerverwarming of speciale radiatoren.

Het nadeel van de hybride pomp kan zijn dat zijn buitenunit met zijn ventilator veel lawaai kan maken in het stookseizoen. Let dus allereerst op een ventilator die weinig lawaai maakt en in de tweede plaats, zet dat ding op een plek waar je buren en jijzelf nog goed door kunnen slapen. Overigens bestaan er geluidwerende kasten om de buitenunit in te plaatsen.

Op deze hybride waterpompen krijg je in 2022 een verhoogde subsidie, € 1.950,- tot € 3.000,- afhankelijk van het vermogen. Dat is grofweg de helft van het aanschafbedrag van de hybride pomp.

O ja, vraag deze subsidie aan binnen 12 maanden na installatie. Daarbij is het niet mogelijk om subsidie te krijgen als je de pomp zelf installeert. Dit moet door een bedrijf gebeuren. Ook moet je een factuur op jouw naam overleggen en het betalingsbewijs.

Ventilatiepomp

Een ventilatie warmtepomp werkt alleen in een huis of gebouw dat mechanisch geventileerd wordt. Is je huis gebouwd na 1974 dan is de kans groot dat het huis beschikt over mechanische ventilatie. Deze pomp haalt de warmte uit de ventilatielucht en kan zeker een bijdrage leveren aan energiebesparing en besparing van CO2. Echter de capaciteit van het ding is beperkt en zelden groot genoeg om het hele huis mee te verwarmen.

Het systeem zuigt warme lucht van het huis af naar buiten, en door roosters en ramen komt frisse buitenlucht naar binnen. Een ventilatiewarmtepomp haalt warmte uit de afgezogen warme lucht en gebruikt die voor de verwarming van het huis. De hoeveelheid warmte die zo’n warmtepomp levert, wordt beperkt door de hoeveelheid lucht die moet worden ververst. Daardoor werkt een ventilatiewarmtepomp meestal samen met je cv-ketel.

Daarom heet dit een hybride systeem, vergelijkbaar met de hybride warmtepomp. De ventilatiewarmtepomp komt in de plaats van je ventilator die lucht afvoert naar buiten.

Het subsidiebedrag voor dit type pomp begint bij € 1.350,- euro voor een 3kW versie en loopt op tot € 1.650,- voor de 7 kW variant.

Bekijk hier informatie over de waterpompboiler.

Volledige elektrische warmtepomp

Een volledige elektrische warmtepomp vervangt je HR ketel helemaal en zorgt dus voor zowel verwarming van het hele huis als ook je tapwater voor douche en keuken. Maar dit vraagt wel een woning of bedrijfspand dat zeer goed geïsoleerd is. Gewone dubbele beglazing volstaat niet meer. HR++ of HR+++ is noodzakelijk. De meeste huizen vanaf 1992 voldoen aan deze norm of uiteraard de huizen die ouder zijn en nadien extra geïsoleerd.

De gewone radiatoren volstaan hier meestal niet. Het advies is om de temperatuur zoveel mogelijk op een constant niveau te houden omdat het opwarmen relatief langzaam gaat. Daar waar een HR-ketel op gas normaliter staat afgesteld op 60 – 80 graden werkt een warmtepomp op een temperatuur van zo’n 35 tot 55 graden. Werk je met deze relatief lage temperaturen dan werkt dit het best samen met vloer- of wandverwarming of met LTV radiatoren. Die werken namelijk zelf ook op deze temperatuur.

50 graden test

Bij een gebruik van deze pomp hoort een fors pak isolatie. Wil je weten of je huidige isolatie voldoende is om het huis met een warmtepomp te verwarmen? Doe dan de 50 graden test. Hoe werkt deze?

1. Verlaag de keteltemperatuur naar 50.
2. Doe deze test op een kille dag met een dagtemperatuur tussen de 4 en 10 graden.
3. Test gedurende een week of de woning comfortabel warm blijft. Is dit het geval dan is uw woning geschikt voor een warmtepomp.

Mocht de woning niet comfortabel warm te krijgen zijn dan zijn onderstaande opties nog mogelijk om het huis geschikt te maken:

Meestal zijn de oorspronkelijke radiatoren van het huis  te groot en mogelijk werkt deze dan ook bij afgifte bij lagere temperaturen. Alternatief is een climate booster, een ventilator op of onder de radiator die zorgt dat de radiator sneller warmte afgeeft. Een optie is ook om 1 of 2 radiatoren bij te plaatsen zodat er meer m2 beschikbaar komen die de warmte overbrengen naar de omgeving.

Waterzijdig inregelen

Wat je in elk geval moet doen is de CV installatie waterzijdig inregelen. Zo zorg je dat de warmte van de CV ketel zich goed verspreid over alle radiatoren in het huis. Is dit niet of slecht ingeregeld dan zullen de radiatoren dichtbij de CV ketel heet worden en blijven de radiatoren verder van de ketel koud. Om deze ruimten alsnog warm te laten worden zetten de meeste mensen de centrale thermostaat hoger.

Uiteraard kost dit onnodig veel geld. Waterzijdig inregelen van de installatie voorkomt dit. Waterzijdig inregelen kosten in de regel tussen de € 300,- en € 500,- . Deze kosten verdien je in 2,5 jaar terug bij de huidige gasprijzen. Goed inregelen bespaart bovendien tussen de 5 en 15% gas per jaar.

Zelf inregelen?

Het schijnt dat handige Harries ook het waterzijdig inregelen ook zelf kunnen doen omdat veel tijd gaat zitten in het afstellen van de radiatoren. Aangezien je daar ook speciale thermometers voor nodig hebt zie ik mij dat zelf nog niet doen :). Op de site van de consumentenbond vind je meer informatie hierover.

Bovendien krijg je de SEEH subsidie als je je installateur je verwarming waterzijdig laat inregelen in combinatie met 2 isolatiemaatregelen. Je wordt er niet rijk van van die € 90,- maar als je toch al wilt isoleren pak je dit gewoon mee.

De volledige warmtepomp heeft bovendien een boilervat nodig die manshoog is voor het warme water. Ook voor deze pomp is een buitenunit nodig die lawaai kan maken.

De volledige elektrische warmtepomp is een stuk duurder dan de bovengenoemde exemplaren, nog zonder de aanpassingen aan de rest van de verwarming. De subsidie is dan ook iets royaler en ook verhoogd in 2022, instappend op € 1.950,- voor een 3kW versie oplopend tot € 3.750,- voor de 12 kW versie.

De volledige warmtepomp kent twee varianten. De pomp die warmte uit de buitenlucht haalt en de bodempomp die de warmte uit de grond haalt. Dat vergt echter een investering in een buizenstelsel die 50 tot 150 meter onder de grond de warmte daar weghaalt. Wel energie-efficiënter dan de luchtversie maar voor die prijs koop je ook een instap middenklasse nieuwe auto. De subsidie op de bodem warmtepomp is in 2022 een bedrag van de € 3.750 voor een 4 kW warmtepomp oplopend tot € 5.100,- voor een 16 kW warmtepomp. Een volledig elektrische warmtepomp bespaart 45% CO2 en een bodempomp geeft 55% minder CO2 uitstoot vergeleken met een HR-ketel op gas.

Een bodempomp is in de praktijk alleen rendabel utiliteitsbouw met grote oppervlakten zoals scholen, bedrijfspanden of grote winkels. Bij huizen is een verzameling van huizen zoals een appartementencomplex de oplossing zodat ze samen op één pomp aan te sluiten zijn.

De meest actuele subsidie bedragen vind je op de website van RVO.

Isolatie aanvragen

Komt je huis niet door de 50 graden test en ben je geen handige harry? Dan kun je er ook voor kiezen om je huis te laten isoleren door een professional.  Vul onderstaande formulier in en ontvang direct meerdere offertes!

Warmtepomp, nu extra interessant!

Dat is maar de vraag. Zoals hierboven al weergegeven is vóór alles een goede of zeer goede isolatie van het huis nodig. En die investering gaat vóór een investering in een warmtepomp. Het eerste geld verdien je dan al terug en het extra comfort dat dan je ervaart krijg je erbij. Bovendien is de verwachting dat de warmtepompen de komende jaren behoorlijk in prijs gaan dalen omdat ze in grotere hoeveelheden geproduceerd gaan worden.

Warmtepomp kosten

Wat zijn de kosten van een warmtepomp? Dat hangt natuurlijk van veel zaken af zoals het soort warmtepomp en het vermogen.

Hybride warmtepomp ( 3 t/m 12 kW)          € 4.500 tot € 6.000,-
Ventilatiewarmtepomp 5 kW                          € 3.300 tot € 4.700,-
Geheel elektrische (3 t/m 12 kW)                  € 6.500 tot  € 14.000,-
Geheel elektrische bodem (4 t/m 16 kW)    € 8.500 tot € 19.500,-

Bovenstaande bedragen zijn inclusief btw en installatie en nog zonder de subsidiebedragen. De warmtepomp kosten worden door de subsidie bedragen nog fors gedrukt.

Terugverdientijd warmtepomp

Nu de gasprijzen zeer sterk gestegen zijn is de terugverdientijd van een warmtepomp gunstig.  Afhankelijk of je kiest voor het hybride model of het volledige elektrische model zijn terugverdientijden van 5 – 7 jaar mogelijk daar dit eerst nog tussen de 12 en 20 jaar lag. Door de huidige gasprijzen is de terugverdientijd nu 3 x lager dan aangegeven op deze website!

Experts verwachten bovendien een prijsdaling van 30% in de komende 10 jaar. Nu er door de hoge gasprijzen en een gebrekkige toeleveringsketen een run op warmtepompen ontstaat zal de prijsdaling op korte termijn ook tot een prijsstijging kunnen leiden. De hogere subsidiebedragen voor 2022 helpen natuurlijk wel de investering meer behapbaar te maken. Zie voor subsidie warmtepompen hieronder.

Ook verwacht ik dat het geluidsniveau van de nieuwe pompen lager zal zijn nu daar meer aandacht voorkomt. De grote verwarmingsketel fabrikanten zien nu ook dat het spel op de wagen komt.

Remeha heeft begin 2019 Techneco overgenomen om zo marktleider te worden op het gebied van warmtepompen. De groei zal in het begin met name komen van nieuwe huizen die niet meer op het gasnet worden aangesloten. Beginnen met isoleren is ook om die reden nu misschien wel de beste beslissing.

Wil je starten met een warmtepomp? Overweeg dan eens het hybride model samen met je bestaande CV ketel. Kijk wel even of je huidige ketel al geschikt is om samen te werken met een hybride warmtepomp. Is de ketel al op leeftijd dan kun je beter direct een nieuwe ketel kopen samen met de warmtepomp.

Meer informatie inclusief een ‘advies op maat’ of je huis geschikt is voor een warmtepomp vind je op de website van Milieucentraal.

Subsidie warmtepompen

De ISDE (investeringssubsidie duurzame energie) is een subsidie die je kunt krijgen voor de aanschaf van een warmtepomp. Deze subsidie is bedoeld om het gasverbruik van huishoudens en bedrijven fors te verminderen. Extra actueel in deze Oekraïne crisis. De hoogte van de subsidie is afhankelijk van de capaciteit en de prestaties van de pomp maar kan oplopen tot zo’n 40% van de aanschafkosten.

Een pomp komt in aanmerking voor de ISDE als deze voldoet aan de volgende voorwaarden:

• De pomp is een geïntegreerd onderdeel van een verwarmingssysteem.
• Het verwarmingstoestel is uitgerust met één van de volgende types: lucht-water, grond-water of een water-water pomp.
• Een lucht-lucht pomp is niet toegestaan.
• Het ruimteverwarmingstoestel heeft een vermogen van ten hoogste 70 kW.
• Het verwarmingstoestel heeft een origineel etiket en technische documentatie.
• De warmtepomp wordt geïnstalleerd door een deskundige installateur. Je mag deze voor de subsidie niet zelf installeren.
• Denk erom dat je een originele factuur en het betalingsbewijs dient te overleggen om deze subsidie te verkrijgen.