Zonneboiler, welke 4 componenten heb je nodig?

Zonneboiler als alternatief voor aardgas

We willen met z’n allen van het aardgas af in Nederland maar dat heeft de nodige voeten in de aarde. Heel Nederland is verslaafd aan aardgas en hoe zorg je nu dat in 2030 een kwart van de woningen van het gas af is zoals de doelstelling luidt? Door de zeer sterk gestegen gasprijzen is de vraag naar zonnepanelen, warmtepompen en zonneboilers nu extreem hoog. Dat leidt tot wachttijden. Niet alleen omdat de materialen schaars zijn maar ook het gebrek aan installatie medewerkers vertraagt de overgang naar een aardgasvrije maatschappij.

Een goed alternatief voor het verwarmen van woningen en bedrijfspanden is de zonneboiler. Waar zonnepanelen stroom leveren, levert de zonneboiler warm water, door zonne-energie opgewekt en is daarmee een milieuvriendelijk alternatief voor aardgas. Energie uit zonneboilers is een voorbeeld van directe verwarming in tegenstelling tot zonnepanelen, die leveren elektriciteit die later nog in warmte moet worden omgezet.

Uit financieel oogpunt én uit milieu oogpunt is een investering in zonnepanelen het meest effectief. Toch is een zonneboiler een goede overweging in onderstaande situaties:

• Je hebt al zonnepanelen op je dak en daarmee je hele stroomvoorziening al groen maar je wilt ook je warm water milieuvriendelijk maken. Meer stroom produceren dan je zelf nodig hebt kan maar levert veel minder op doordat je bij de salderingsregeling het volledige stroombedrag inclusief belasting terugkrijgt. Voor het meerdere dat je terug levert krijg je maar een fractie van de prijs.
• Je dak is te klein voor zonnepanelen maar je hebt wel ruimte voor zonnecollectoren.
• Je hebt een mooi groot dak, alleen dit kun je voor zonnepanelen onvoldoende gebruiken omdat er teveel schaduw op ligt; er is echter wel voldoende zon voor zonnecollectoren.
• De gasprijs wordt de komende tijd zwaarder belast ten gunste van de belasting op elektriciteit.
• Je huidige CV-ketel is aan vervanging toe. Gelijktijdig aanleggen met een boiler bespaart geld.

In die gevallen is een zonneboiler een goede investering. Daarbij komt dat de zonneboiler kosten enorm gedrukt worden door een forse subsidie. Daar leest u verder meer over. Maar zoals zonnepanelen niet alleen de panelen betreft maar ook met omvormers en stroomleidingen voorzien zijn zo is ook de zonneboiler een begrip voor een aantal samenwerkende componenten. Met een zonneboiler bespaar je zo’n 50% van het gasverbruik voor het verwarmen van douche en tapwater.

Voor een zonneboiler voor 4 personen betekent dit een besparing van 180 m3 gas per jaar. (en 370 kilo CO2 per jaar). Bij een gasprijs van zo’n € 3,- per m3 (prijsniveau zomer 2022) levert dit dus jaarlijks een besparing op van € 540,- per jaar voor 4 personen. Bij een installatie voor 6 personen is de jaarlijkse besparing maar liefst € 720,-. Doe dat keer de gemiddelde levensduur van 20 jaar en je hebt een meer dan uitstekend rendement op je investering!

De componenten van een zonneboiler

• Zonnecollectoren op het dak.
• Een voorraadvat of boiler voor opslag van het verwarmde water.
• Leidingen voor koud- en warm water en een waterpomp.
• De combiketel voor de na-verwarming.

De zonnecollector wordt op het dak geplaatst om warmte uit het zonlicht op te nemen en daarmee de vloeistof die door de zonnecollector loopt te verwarmen. Dit warme water wordt door de leidingen gepompt naar het voorraadvat waarbij het warmte via een warmtewisselaar wordt afgegeven aan het water in het vat. Hoe korter de afstand tussen de collector en het voorraadvat hoe minder warmteverlies er op treedt.

Het koude water wordt weer richting collector gepompt om weer verwarmd te worden. In de zomer is dit water warm genoeg om zonder bijverwarming te gebruiken. De minimale temperatuur hiervoor is 60 graden en in de zomer kan de temperatuur van het water uit de zonnecollector wel oplopen tot 90 graden Celsius!

Echter in de winter is het onmogelijk om op deze manier de minimale temperatuur van 60 graden te bereiken. Daarom wordt de combi-ketel dan ingezet om het water op de gewenste temperatuur te krijgen. Dit kan ook noodzakelijk zijn als de vraag naar warm water groter is dan het volume aan water dat aanwezig is in het voorraadvat. Behalve een combinatie met een combi-ketel kan je ook bijverwarmen met behulp van een warmtepomp.

Deze minimale temperatuur is niet alleen noodzakelijk om het huis aangenaam te verwarmen maar ook op uitbraak van de Legionella bacterie te voorkomen. Let op, er zijn boilers die alleen geschikt zijn om warm water te leveren voor douche en kraanwater (tapwater) en er zijn zonneboilers die ook het pand verwarmen, de zogenaamde zonneboilercombi.

Hoe groot moet de zonneboiler zijn?

De grootte van het voorraadvat hangt af van het watergebruik. En het watergebruik hangt af van de grootte en samenstelling van het gezin / de bewoners, de omvang van het pand en uiteraard het gedrag van de bewoners.

Een huis met veel tieners die graag lang onder de douche staan geeft een heel ander gebruik dan 2 bewoners die één keer per week kort douchen. Wil je het huis mee verwarmen dan vraagt dit uiteraard ook meer water en dus een groter voorraadvat. En al helemaal als je ook je zwembadwater nog wilt mee verwarmen. Voorraadvaten zijn er in omvang van 80 tot 300 liter en kunnen daarmee veel plaats innemen. In de zomer levert je zonneboiler bijna al benodigde warme water. Op dit zomers verbruik moet je het systeem aanschaffen. Extra groot systeem aanschaffen zodat je ook ‘s-winters warm water hebt is zowel praktisch onhaalbaar als ook weinig effectief.

Het grootste vat is bijna manshoog. Als vuistregel kun je uitgaan van 100 liter per 2 personen. En hoe meer water er verwarmd moet worden hoeveel temeer collectoren nodig zijn. De omvang van een gemiddelde collector is zo’n 3 m2, die past al snel op een dak. Bij een vat van 300 liter zijn al snel 3 collectoren vereist om die hoeveelheid water te verwarmen. Wanneer mogelijk installeer je het voorraadvat in de buurt van de combi-ketel.

Om warmteverlies te voorkomen plaats je het voorraadvat en de ketel het liefst zo dicht mogelijk bij elkaar. Denk erom dat het voorraadvat met 300 liter ook honderden kilo’s weegt en niet door de draagconstructie moet zakken.

Zoals gezegd is in ons klimaat naverwarming nodig om de watertemperatuur van de zonneboiler in de winter verder te verwarmen tot 60 graden. Dat stelt eisen aan de combi-ketel die we daarvoor willen gebruiken.

Niet alle combi-ketels zijn geschikt om na te verwarmen. De ketels die geschikt zijn beschikken over het Gaskeur NZ-label. Waarbij NZ staat voor Naverwarming Zonneboiler. Deze ketels zijn met name geschikt omdat ze ook de hoge watertemperatuur tot 85 graden aankunnen die de zonnecollector aanlevert aan de boiler.

Mocht je een gewone CV-ketel gebruiken in combinatie met een zonneboiler dan bestaat het gevaar van oververhitting. Soms is er nog een ombouwsetje nodig om een ketel met NZ-label aan te laten sluiten op een zonneboiler. Informeer bij je installateur. Boiler en combi-ketel hoeven trouwens niet van hetzelfde merk te zijn. Alle merken werken probleemloos met elkaar samen.

Waar moet je om denken bij de installatie van zonneboilers?

Zonnecollectoren nemen niet veel ruimte in beslag, slechts enkele vierkante meters. Je kunt ze, op een niet te klein dak, goed naast bestaande zonnepanelen plaatsen. Let er dan wel op dat ze niet in elkaars schaduw staan. Als je als vuistregel hanteert 1 m2 zonnecollector per persoon dan heb je een indicatie van de benodigde oppervlakte.  Op een schuin dak zet je de collectoren naast elkaar, elke m2 collector bedekt dan ook 1 m2 dak. Voor platte daken is meer ruimte vereist omdat er anders schaduw van de voorste collector op de collector daar achter valt. Elke m2 zonnecollector vergt dan gemiddeld 2,5 m2 plat dak.

Normaliter wordt het voorraadvat binnen geïnstalleerd, zo dicht mogelijk bij de combi-ketel. Er bestaan ook compacte zonneboilers waarbij het watervat achter de zonnecollector zit. En je hebt tenslotte nog liggende voorraadvaten. Deze gebruik je het beste in de loze ruimtes op het laagste punt van het  schuine dak op zolder. Zo bespaar je nuttige ruimte en gebruik je onnuttige ruimte optimaal.

Net als zonnepanelen zijn zonnecollectoren op hun best als ze gericht zijn op het zuiden, zuidoosten of zuidwesten. Met een hellingshoek van tussen de 20 en 60 graden op een plat dak zit je goed.

Soorten zonneboilers

Voor Nederland zijn eigenlijk maar twee soorten van belang. De boilers met het drukgevulde systeem en de boilers met het terugloopsysteem. Bij het eerste systeem heb je antivries nodig, bij een terugloopsysteem is dat niet nodig. Dit omdat bij een terugloopsysteem de transportvloeistof terug naar het opslagvat gaat als de zonneboiler niet in werking is. Vandaar dat er geen antivries nodig is.

Bij dat systeem loopt de transportvloeistof namelijk automatisch terug naar het boilervat als de zonneboiler buiten werking is. Als jouw omstandigheden het toelaten om een boiler met terugloopsysteem te gebruiken dan ben je goedkoper uit met dat systeem omdat dit minder onderhoud vergt. Bepalend is de plaats van het boilervat ten opzichte van de collector.

Heb je een vergunning nodig?

In z’n algemeenheid heb je geen vergunning nodig voor een zonneboiler mits je voldoet aan de eis dat de zonnecollector niet buiten de dakrand mag steken en voor platte daken geldt dat ze niet te dicht bij de rand opgesteld mogen worden.

Ook als je een rijksmonument hebt of beschermd stads- of dorpsgezicht ben je vaak vergunning plichtig. Vooraf informeren bij je gemeente scheelt mogelijke teleurstelling achteraf. Dit zijn overigens dezelfde eisen als die aan zonnepanelen worden gesteld.

Zonneboiler subsidie

In tegenstelling tot zonnepanelen stimuleert de landelijke overheid het gebruik van zonneboilers met de zogenaamde ISDE subsidie. Deze subsidie drukt de zonneboiler kosten geweldig en de hoogte van deze subsidie is afhankelijk van de omvang van de boiler. Deze subsidie bedragen zijn per 1 januari 2022 bovendien fors verhoogd. De grotere systemen kunnen rekenen op een subsidie bedrag van boven de € 4.000,-!. Deze zonneboiler subsidie wordt alleen verstrekt als het systeem is aangelegd door een erkende installateur en als de zonneboiler voldoet aan bepaalde energieprestaties.

Erkende installateurs kun je vinden op centraalregistertechniek.nl. Daar staan niet alleen de installateurs van zonneboilers maar ook die van zonnepanelen en warmtepompen. Wanneer je vakman de QR code scant op deze website, met behulp van zijn app, zie je gelijk of zijn certificering in orde is.

Voor alle detailinformatie met de nieuwste subsidies verwijs ik je graag naar de RVO-website.
Op deze website van RVO vind je ook de lijst met merken en types boilers die voor deze subsidie in aanmerking komen inclusief een indicatie van het bijbehorende subsidiebedrag. De lijst waarheen ik hierboven naar verwijs geldt voor woningeigenaren. Voor zakelijke gebruikers is er ook subsidie beschikbaar. Deze kun je hier vinden.

Garantie

Alle zonneboilers op de Nederlandse markt zijn wel van goede kwaliteit en bovendien goed beveiligd tegen bevriezing of oververhitting. Ze gaan meestal zo’n 15 tot 25 jaar mee. Kijk ook even op de polis van je opstalverzekering of zonneboilers zijn meeverzekerd en voor welke soort schades. Zonneboilers met het Zonnekeur keurmerk geven een kwaliteitsgarantie. Bij de meeste installateurs kun je onderhoudscontracten afsluiten die ook voorzien in hulp bij een storing.

Wat mag een zonneboiler kosten?

De zonneboiler kosten hangen af van de omstandigheden en de grootte van het systeem. Reken voor een huishouding op een investering van € 2.000 – € 4.000,- aan materialen waarbij de installatiekosten beginnen bij € 500,- en redelijkerwijs kunnen oplopen tot zo’n duizend euro. Lees hierboven alles over de sterk verhoogde subsidiebedragen voor zonneboilers op de link naar de RVO website. Kort samengevat ontvang je voor een zonneboiler voor 4 personen € 1.500,- subsidie. Dat maakt dat de zonneboiler kosten sterk gedrukt worden.

Om een eerste beeld te krijgen van de zonneboiler kosten kun je eens een blik werpen op dit overzicht. Daar vind je prijzen van zonneboilers met voorraadvaten van verschillende inhoudsmaten. Hoewel de installatiekosten en andere componenten daar nog overheen komen krijg je toch een eerste indruk.

Hoewel een zonneboiler een zeer verantwoorde investering kan zijn, zeker bij de huidige gasprijzen, blijft de basisregel dat niets goedkoper is dan eerst gas besparen. Alle gas dat je niet gebruikt is directe winst. Een huis eerst goed isoleren en dan kijken naar de zonneboiler kosten is de meest effectieve manier als je je huis op deze manier wilt verwarmen. Het voorkomt ook dat je een te groot systeem koopt omdat de vraag naar warmte is afgenomen door de isolatie.