Zonnepanelen installeren
Wanneer mag je zonnepanelen installeren zonder vergunning?
Wil je zelf zonnepanelen installeren op je dak? Dan is er normaal gesproken geen vergunning nodig, tenzij je een monument hebt of in een beschermd dorps- of stadsgezicht de panelen wilt plaatsen. Bij het zelf zonnepanelen plaatsen is ook geen vergunning nodig als je tenminste daarbij onderstaande regels in acht neemt.
Voor de 10 tips voor zelf zonnepanelen installeren lees je verder onder de foto!
Voorwaarden voor zelf zonnepanelen installeren
Het zonnepaneel moet een geheel vormen met de installatie voor het opwekken van elektriciteit als deze buiten op het dak wordt geplaatst. Of de technische installatie (omvormer) moet binnen in het betreffende gebouw worden geïnstalleerd worden. Buren mogen geen last hebben van de zonnepanelen, dit staat omschreven in het Burgerlijk Wetboek.
Wil je zelf zonnepanelen installeren op een schuin dak, dan geldt dat:
- het zonnepaneel niet mag uitsteken buiten het dakvlak en moet dus aan alle kanten binnen het vlak van het dak blijven,
- het zonnepaneel in of direct op het dakvlak moet worden geplaatst,
- de hellingshoek van het zonnepaneel hetzelfde moet zijn als die van het dakvlak waarop het staat;
Wil je zelf zonnepanelen installeren op een plat dak , dan geldt dat het zonnepaneel ten minste net zo ver verwijderd moet blijven van de dakrand als het zonnepaneel hoog is. Is het hoogste punt van het zonnepaneel bijvoorbeeld 60 centimeter, dan moet de afstand tot de dakrand ook minimaal 60 centimeter zijn. Denk om de juiste hoeveelheid ballast om te voorkomen dat de zonnepanelen wegwaaien bij de eerste de beste storm. Vind je dit allemaal toch teveel werk? Je kunt in elk geval hier vrijblijvend offertes aanvragen om een goed beeld te krijgen wat de kosten van zonnepanelen zijn als je de installatie uitbesteed.
Wil je zelf zonnepanelen installeren op de grond? Dat kan. Het is belangrijk dat de volledige installatie niet hoger komt dan 5 meter, en dat ze volgens het bestemmingsplan zijn geplaatst. Wel is het handig om van tevoren even contact op te nemen met de buren, om eventuele latere klachten te voorkomen. Daarnaast kun je contact opnemen met de afdeling woningtoezicht van de gemeente om alles af te stemmen.
Wil je het nog eens precies nalezen hoe de overheid dit precies heeft geformuleerd, kijk dan op de site van de Rijksoverheid.
Zelf zonnepanelen installeren? Dit moet je weten:
10 tips voor zonnepanelen installeren
Zonnepanelen installeren kun je zelf, als je tenminste een beetje handig bent. In mijn offerte voor 22 panelen op een plat dak bedroegen de installatiekosten ruim € 1.300,-. Een handige Harry zou dat kunnen besparen. Zo heb je je zonnestroom installatie eerder terugverdiend. Gedeeltelijk zelf zonnepanelen plaatsen is ook een keus. Het elektrische deel zou je kunnen uitbesteden en de zonnepanelen plaatsen kun je zelf doen.
- Welke richting? Zonnepanelen installeren doe je bij voorkeur op het zuiden (in de richting zuidoost tot zuidwest). Op het westen of oosten is ook mogelijk, maar geeft minder rendement. Dat betekent wel dat je met een kleinere omvormer kunt werken en daardoor weer de investering kunt verlagen.
- Op plat dak of op schuin dak. Op een schuin dak installeer je de panelen op het dakvlak en is de hellingshoek dus gelijk aan de hellingshoek van het dak. Optimaal is circa 35 graden. Op een plat dak kan je de hellingshoek zelf bepalen. Zorg in elk geval dat er geen schaduw van een paneel op het andere paneel valt. Is wat jammer van de opbrengst. Als er meerdere dakvlakken geschikt zijn, bijvoorbeeld aan meerdere kanten van het dak, kun je meer panelen kwijt. Let er dan wel op dan er in dat geval meerdere omvormers nodig zijn.
- Parallel of geschakeld aansluiten? De meeste zonnepaneel systemen zijn in serie geschakeld. Door een seriële schakeling wordt die spanning voldoende opgebouwd. Het nadeel is dat de opbrengst van het hele systeem bepaald wordt door de minst presterende zonnepanelen. Zoals zonnecellen die in de schaduw liggen of die niet goed functioneren. Door groepen van panelen in aparte strings op de omvormer aan te sluiten voorkom je dat één paneel in de schaduw de opbrengst van alle zonnepanelen benadeeld.
- Uitbreidingsmogelijkheden. Denk nu al na over eventuele uitbreidingsmogelijkheden. Waar wil je de extra zonnepanelen installeren en waar kun je in de toekomst nog meer zonnepanelen installeren als je meer stroom gaat gebruiken of extra budget krijgt. Let dan ook even op de omvormer die je kiest. Wil je in de toekomst kunnen uitbreiden, dan is het verstandig om een iets zwaardere omvormer te kiezen zodat je alleen in extra panelen hoeft te investeren en niet meer in een extra omvormer.
- Meterkast. Zonnepanelen installeren met een vermogen van 600 Wp of meer, dan is er een vrije groep nodig in de meterkast. Dat is in de praktijk al bij 2 zonnepanelen het geval, uiteraard afhankelijk van het aantal Wp. per paneel. Vertrouw je jezelf niet met elektrisch, schakel hier dan een elektricien voor in.
- Elektriciteitsmeter. Check of je elektriciteitsmeter terug kan draaien voor het geval de zonnepanelen meer energie produceren dan je verbruikt. De opbrengst van de panelen wordt verrekend met je verbruik. Hoe dat gaat, hangt af van het type elektriciteitsmeter. In de praktijk wordt het meest een digitale slimme meter gebruikt. Deze registreert, naast je eigen verbruik, ook hoeveel energie je terug levert aan het stroomnet.
- Ventilatie van zonnepanelen. Zorg bij het zonnepanelen installeren voor voldoende ventilatieruimte onder de panelen. Daarmee voorkom je dat de panelen te warm worden en moeite krijgen de optimale hoeveelheid stroom te af te voeren.
- Plaats omvormer. Het is aan te raden bij zonnepanelen installeren om de afstand tot de omvormer zo klein mogelijk te houden. Daardoor krijg je het minste energieverlies, ook mogen ze niet te dicht bij de rand van het dak liggen in verband met weersomstandigheden als storm en harde wind. Houd eventuele obstakels in het achterhoofd, bomen, dakopbouw of de schoorsteen kunnen schaduw veroorzaken.
- Draagconstructie. Controleer ook even of je dak het gewicht van de zonnepanelen kan dragen. Normaal gesproken is dit geen enkel probleem, maar het zou toch vervelend zijn als je de volgende ochtend het daglicht naar binnen ziet komen op de plek waar je gisteren de panelen hebt geïnstalleerd. Reken bij een plat dak een belasting van 150 kg per m2 voor de installatie van de panelen.
- Opbrengst meten. Tenslotte wil je kunnen monitoren hoeveel energie jouw installatie opwekt, om te weten hoeveel geld je bespaart maar belangrijker nog: of er niets vreemds gebeurt. Bij een niet te verklaren energiedip moet er waarschijnlijk iets aangepast worden. Een paneel of een deel ervan kan defect zijn geraakt of vuil kan de opbrengst verminderen. Deze software wordt gratis bij de omvormer geleverd en is ook beschikbaar als app op je smartphone.
Samenvattend: zelf zonnepanelen plaatsen doe je meestal niet heel vaak in je leven, maar met deze tips kom je een heel eind. Meer weten? Zonnestroom voor thuis van Rien van der Lugt beschrijft tot in detail waar je allemaal om moet denken wanneer je je eigen zonnestroominstallatie ontwerpt en bouwt. Inclusief 2 voorbeeld installaties. Zelf zonnepanelen plaatsen begint met een goede voorbereiding. Voor minder dan € 25,-.
Stappenplan voor zelf zonnepanelen installeren
- Bepaal op welke plek de zonnepanelen moeten komen. Vergeet hierbij niet het bevestigingsmateriaal en de bekabeling;
- Plaats het bevestigingsmateriaal;
- Bepaal de strings (lussen) voor het installeren;
- Plaats de dak doorvoer;
- Plaats de DC kabels (de kabels van omvormer naar zonnepanelen);
- Bevestig alle stekkers aan de DC kabels;
- Plaats de zonnepanelen terwijl de DC kabels worden doorgelust;
- Plaats het aardlekautomaat in de meterkast;
- Sluit de AC kabel van de omvormer aan op de meterkast;
- Sluit de DC kabels aan de omvormer.
Zonnepanelen installeren op een schuin dak
Zoals eerder gelezen brengt het werken op een schuin dak extra voorwaarden en risico’s met zich mee. Houd in gedachten dat een zonnepaneel zo’n 25 kilo weegt en tegelijkertijd moet je jezelf in evenwicht houden. Ook is het zo dat als de zon fel schijnt, de zonnepanelen zonder aangesloten te zijn enige elektriciteit kunnen afgeven. Kies dus altijd voor valbeveiliging en zet bij voorkeur ook een steiger bij de dakrand.
Het meest lastige van het zelf plaatsen van zonnepanelen is de uitlijning. De meeste daken zijn niet waterpas. Dit is goed om te weten, want je wilt immers niet dat na het plaatsen het niet blijkt te kloppen.
Zonnepanelen installeren op een plat dak
Zonnepanelen installeren op een plat dak is makkelijker dan op een schuin dak. Natuurlijk is het ook hier voorzichtig zijn met gladheid etc. Wat het meest lastig wordt gevonden is om te bepalen hoe de panelen moeten gaan liggen, bijvoorbeeld horizontaal of juist verticaal? En is er ook verschil qua prestaties?
Een zonnepaneel met zonnecellen bestaat in de meeste gevallen uit 3 diodezones, deze zones lopen in de lengte van het paneel. Wanneer het paneel horizontaal ligt en de schaduw dus over de onderste zone valt, blijven de andere twee zones nog gewoon hun werk doen. Maar wanneer het zonnepaneel verticaal ligt, en dus over een stukje van alle drie de zones, presteert het gehele paneel minder. Wanneer er nergens op het dak schaduw valt, maakt het niet uit of de panelen horizontaal of verticaal worden geplaatst.
Bij een plat dak is het wel belangrijk dat de zonnepanelen ver genoeg uit elkaar liggen. Zodat het ene paneel geen schaduw van de andere krijgt.
Warmte
Wanneer het te warm wordt, werken zonnepanelen minder goed. Daarom is het belangrijk dat er genoeg ruimte tussen het dak en de panelen zit. Er zijn al een paar parken waar de Zonnepanelen op water worden geïnstalleerd, zo blijven de zonnepanelen goed gekoeld. Op een hete zomerdag kunnen de temperaturen van zonnepanelen oplopen tot wel 50 graden. Dit kunnen de panelen zelf prima aan.
Indakpanelen
Indakpanelen worden steeds populairder. Deze liggen in het dak, in plaats van op het dak. Het voordeel hiervan is dat het er mooi uit ziet, en ze kunnen handig zijn wanneer het dak aan vernieuwing toe is. Helaas leveren deze panelen wel minder stroom op. Dit komt doordat er geen ruimte achter de panelen zit, en dus worden ze te warm.
Indakpanelen zijn in 2018 niet goed in het nieuws geweest. Er waren een aantal woningbranden bij nieuwbouw woningen, die nog niet waren opgeleverd. Deze woningbranden zijn (waarschijnlijk) ontstaan door zonnepanelen, meestal indakpanelen. Hoogst waarschijnlijk zijn deze gaan branden door niet goed passende elektrische aansluitingen. Hierdoor kan het zijn dat door de vonken of hitte niet goed werd afgevoerd.
Zonnepanelen installeren, de onderdelen
Zonnepanelen
Het zal geen verassing zijn: zonnepanelen zijn het belangrijkste onderdeel bij zonnepanelen installeren. Om elk jaar 3500 kWh op te leveren, heb je ongeveer 12 zonnepanelen nodig. Zonnepanelen met een hoog rendement wordt veel aangeraden wanneer het oppervlak voor de zonnepanelen niet heel groot is. Maar wanneer er veel ruimte op het dak is, kan je kiezen voor klassieke zonnepanelen. Deze klassieke zonnepanelen hebben een lager rendement maar zijn ook goedkoper in aanschaf.
Veel fabrikanten bieden 25 jaar garantie aan de panelen. Dit garandeert de opbrengst over de garantieduur. De meeste fabrikanten geven hierbij een garantie van ongeveer 80% van de opbrengst. Tegelijk verliezen zonnepanelen elk jaar 0,5% aan rendement, hier wordt bij de fabrikant ook rekening mee gehouden.
Omvormer
Na de zonnepanelen is de omvormer het meest belangrijk tijdens de installatie. De omvormer zorgt ervoor dat de elektriciteit die wordt opgewekt, kan worden omgevormd tot elektriciteit die je in huis kunt gebruiken. Zonnepanelen genereren gelijkstroom. In het huishouden wordt vooral wisselstroom gebruikt, de omvormer zorgt ervoor dat deze omzetting plaats vindt.
De omvormer is geen fan van hitte. Hierdoor kan deze minder goed gaan werken. Het is daarom erg belangrijk dat deze op een plek hangt waar de omvormer goed kan geventileerd kan worden, zodat de hitte goed weg kan. Tot 25 graden buitentemperatuur werkt de omvormer het best.
De laatste jaren zijn de micro-omvormers in opkomst. Het aantal micro-omvormers is gelijk aan het aantal zonnepanelen. Het voordeel hiervan is dat elk zonnepaneel apart werkt, en zo een beter rendement kan halen. Eén defect paneel haalt niet de prestatie van een serie panelen onderuit.
Draagstructuur
Ook een zeer essentieel onderdeel bij zonnepanelen installeren: een draagstructuur, hierop worden de panelen aangebracht. Deze draagstructuur wordt aangebracht in het dak. Er zijn verschillende soorten draagstructuren, die je ook op verschillende manieren bevestigd aan het dak. De meesten worden met dakhaken aan de dakconstructie bevestigt onder de pannen. Een draagstructuur moet minimaal 25 tot 30 jaar goed blijven in alle weersomstandigheden. Daarom bestaan de meeste draagstructuren uit aluminium of inox (roestvrij staal). Zorg bij het zelf zonnepanelen plaatsen op een plat dak voor voldoende ballast om het wegwaaien van de panelen te voorkomen.
Op een plat dak wordt er een andere draagstructuur gebruikt. Op een plat dak kan een draagstructuur worden geïnstalleerd in de ideale hellingshoek van 35 graden.
Bekabeling
De kabels van een installatie gaat van het paneel naar de omvormer en van de omvormer naar de meterkast. De kabels van het zonnepaneel naar de omvormer liggen buiten. Daarom zijn deze kabels goed geïsoleerd om ook in extreme weersomstandigheden toch goed te blijven werken. De meeste kabels die hiervoor worden gebruikt zijn zelfs dubbel geïsoleerd. De tweede kabel gaat dus van de omvormer naar de meterkast. Door deze kabel loopt wisselstroom, en dit wordt bij de meterkast verdeeld naar de elektrische apparaten binnen huis.
Zelf zonnepanelen plaatsen en aansluiten op de meterkast
PV-verdeler
Wanneer je 4 tot 12 zonnepanelen gaat installeren is het in sommige gevallen mogelijk om bestaande kabels/leidingen te gebruiken om de opgewekte stroom van de omvormer naar de meterkast te brengen. Een PV-verdeler splitst een bestaande groep in 2 groepen. Hierdoor kan de stroom via een aanwezige aansluiting naar de meterkast lopen.
Een PV-verdeler kan een goede oplossing zijn wanneer er geen extra leidingen aanwezig of beschikbaar zijn. Hiermee wordt voorkomen dat er extra kabels aangelegd moeten worden, wat extra kosten bespaard. Op een PV-verdeler mag niet meer dan 3500 Watt staan, daardoor is het alleen een optie bij kleinere zonnepanelen.
Vrije groep
Ook bij het zelf zonnepanelen plaatsen is het belangrijk dat er wordt gekeken naar de capaciteit van de hoofdaansluiting, zodat deze niet overbelast wordt. Veel huishoudens hebben een fase-1 aansluiting. Dit houdt in dat er 1 kabel stroom bij de meterkast naar binnen gaat. Tegenwoordig komt het steeds vaker voor dat er een 3-fase aansluiting wordt gemaakt. Dit betekent dus 3 stroomkabels naar de meterkast.
Wanneer er een 3-fase in huis is, is er een grotere stroomcapaciteit. Een grotere stroomcapaciteit kan invloed hebben op de hoeveelheid zonnepanelen die er aangesloten kunnen worden.
De grootte van de hoofdaansluiting kun je terugvinden op de jaarrekening van de energiemaatschappij. Daarnaast kun je het bij de netbeheerder opvragen.
Selectiviteit
Voor de verhouding tussen de hoofdverzekering en de groepenkast zekering wordt vaak het begrip Selectiviteit gebruikt. Om er zeker van te zijn dat de hoofdzekering niet omslaat en daardoor het hele huis zonder stroom komt te zitten, is het nodig dat de groepenkastzekering altijd 1,6 keer kleiner is dan de hoofdzekering. Wanneer er in huis meerdere apparaten tegelijkertijd aanstaan, dan kan er in een keer zo veel stroomafname ontstaan dat de hoofdzekering omslaat.
Alleen bij de levering van zonnestroom door een omvormer geldt dit niet. Een omvormer is namelijk het enige apparaat in een groep (omdat deze altijd wordt aangesloten op een vrije groep) en deze kan niet meer stroom leveren dan het technische vermogen van het apparaat. De omvormer voorkomt zelf al de overbelasting. Alleen moet de omvormer zijn maximale stroom sterkte lager zijn dan de gezekerde waard van de vrije groep.
Aardlekschakelaar
In een meterkast zit er per vier groepen één aardlekschakelaar. Zonnepanelen installeren is niet aan te raden op een van de vier groepen aan te sluiten. Als een ander apparaat kortsluiting veroorzaakt, dan vallen alle vier de groepen uit (dus na installeren van zonnepanelen vallen deze ook uit).
Omvormer installeren
De omvormer moet voor de veiligheid, voordat je bezig gaat met zonnepanelen installeren, eerst spanningsvrij worden gemaakt. Zowel aan de kant van de zonnepanelen als aan de kant van het stroomnet (wisselstroom).